Natuurplezier

Een stralende dag op het plein van een basisschool in Klein Zundert. ‘Bijzonder dat wij mogen meedenken over de inrichting van het nieuwe plein’ verzuchtte een zevende-groeper.

Bijzonder? Kinderen zijn goede adviseurs, hebben originele ideeën en bedenken mooie namen voor hun groene plein. Daarom mogen ze meedenken! Na een korte uitleg laten we de kinderen inspirerende voorbeelden zien uit de Inspiratiemap ´Groene schoolpleinen in beeld´, daarna gaan ze aan de slag met zand op een tafel of zoals vanmiddag in de zandbak buiten in de zon. In het zand maken de kinderen heuvels en tunnels. Met stokjes, takken, blaadjes en bloemen, ontstaan hutjes, spannende klim- en klauterparcours, bloementuinen, bankjes, meertjes en verstop bosjes.

Ontwerpers van speelplekken denken vaak ‘in speeltoestellen’. Welk speeltoestel zetten we waar én ‘als het maar veilig is’. Speeltoestellen zijn bedacht door volwassenen. Je kan maar een paar verschillende dingen op een speeltoestel doen. Een glijbaan bijvoorbeeld: je kan de trap op lopen, eraf glijden. Als je stoer bent ga je op je buik eraf of loop je tegen de glijgoot op. Precies 4 speelmogelijkheden. Ik ontwerp liever wat bij de leeftijd en ontwikkeling van kinderen past en wat meer speelmogelijkheden biedt. Als kinderen met zand, water, hout en groen gaan spelen kunnen ze er onbegrensd op los fantaseren. Met zand en water maken ze koekjes en heksensoep, of kastelen, steden, heuvels, kanalen en tunnels. Over een liggende klimboom klimmen of balanceren ze, maar de klimboom kan ook een leeuw, een t-rex of een gezellige chillplek worden. Als er veel beestjes en schimmels inkomen, hoeft hij niet verwijderd te worden vanwege onveiligheid. Achter een paar struiken (eventueel in stukjes) krijgt de klimboom een 3^e leven als insectenhotel. Goed voor de biodiversiteit en zó valt er voor de kinderen nog meer te ontdekken! Een groene speelplek ziet er door weersinvloeden bijna iedere dag anders uit. Voldoende verrassingen en uitdagingen! Een plek met alleen speeltoestellen ziet er altijd hetzelfde uit.

Een kind kan uit zichzelf fantasievol spelen en leren. Speelgoed is eigenlijk ‘speelfout’: je kunt er alleen mee doen wat anderen voor je bedacht hebben. Zelf veel leren kan bijvoorbeeld door het klimmen in een (levende) grote boom. De takken zitten nooit op de zelfde afstand (traptreden wel), de kinderen leren voelen welke takken sterk en welke niet sterk zijn, ze leren hoe hoog ze durven gaan, dus waar hun grenzen liggen. Als anderen voor hen bepalen dat ze niet in een boom mogen klimmen, als anderen bepalen wat veilig is, leren ze zelf nooit herkennen wat onveilig is. Juist als je jong bent leer je snel van dergelijke ervaringen en wordt je snel behendiger en slimmer.

We moeten anders leren denken bij de inrichting van speelplekken. Een speelplek waar je van de ene kant kunt zien wat je aan de andere kant kunt doen is weinig uitdagend, net als een rijtje stapstammen op dezelfde hoogte (meestal laagte). Wat daagt kinderen uit? Wat vergroot hun creativiteit? Wat stimuleert hun zintuigen én wat maakt hen slimmer en motorisch sterker?

Groene speelplekken met reliëf, bomen en struiken dagen kinderen vrijwel altijd uit. En ieder kind kan zijn eigen, bij zijn leeftijd passende spel bedenken! Soms kost het even tijd. Maar dan gaan ze los, ontdekken ze van alles, spelen verstoppertje en creëren hun eigen kleine en grote uitdagingen.
Daarom: zorg voor uitdagende speelplekken met zand en water. Creëer heuvels, graaf kuilen, plant veel struiken en bomen en maak bloemweides! Er is geen speeltoestel dat meer uitdaagt. De kinderen in Klein Zundert hadden veel leuke ideeën voor hun nieuwe groene plein! En misschien dat ´Natuurplezier XXL’ de nieuwe naam voor hun plein wordt.  

Tekst en Foto’s: Anneke Rodenburg van Tuin en Vlinder, ontwerpster van groene speelplekken, Duurzaamste hovenier 2018