Eenjarigen

klaprozen. Foto: Moniek de Bakker

klaprozen. Foto: Moniek de Bakker

Eénjarigen zijn planten die binnen één jaar ontkiemen, uitgroeien, bloeien, zaad zetten en dan afsterven. Bij velen begint die cyclus in het voorjaar om in de zomer uitbundig te bloeien. Winterannuellen kiemen al in het najaar en overwinteren als rozet. Die zijn dan ook al vroeg van de partij. Vroegeling en veldkers zijn bekende voorbeelden.
Voor tuingebruik is het wat gecompliceerder: ook planten die hier niet winterhard zijn of kortlevende vaste planten worden tot de éénjarige tuinplanten gerekend.

Het leuke van éénjarigen is dat ze zo uitbundig bloeien. Ze investeren immers niet in het vormen van een grote pol, maar alle energie gaat naar de bloemen en daarna naar het vormen van zaad. Als je de zaadvorming voorkomt door de bloemen te plukken vormen ze onvermoeibaar nieuwe bloemknoppen.

Eénjarigen die zichzelf uitzaaien vormen een speels element in de tuin, mits ze het niet te gek maken. Soms komen ze zo massaal op dat we ze moeten uitdunnen of wegschoffelen zoals papavers en juffertjes in ‘t groen. Het komt er dan op aan de jonge plantjes te herkennen en niet als onkruid weg te wieden! Op zware kleigrond hebben dit soort planten minder kans. Vaak zie je de zaailingen daar alleen in de zandige voegen tussen de bestrating. Niet zo handig….

De eigenschap van uitbundige en lange bloei is door kwekers gebruikt om mee door te kweken. De winnaars zijn planten die heel lang, heel rijk en heel fel gekleurd bloeien: perkgoed, liefst compact groeiend. En daarmee is dit sortiment eigenlijk niet te combineren met een natuurlijke tuinstijl.

Zelf zaaien

Wat jammer, dat zo veel mooie, speelse, lang bloeiende éénjarigen zo slecht verkrijgbaar zijn als plant. Het zaad is wel te vinden, bij winkels en websites die eruitzien als een snoepwinkel: zo veel keus, zo veel moois, zo betaalbaar.

Het is leuk om zelf te zaaien. Etiketjes schrijven, potjes klaarmaken, zaadjes in je hand. Elk potje krijgt een mutsje van een boterhamzakje totdat het groen zichtbaar is.
Dan de jonge plantjes verspenen en al gauw heb je veel meer ruimte nodig dan de vensterbank biedt. Bij onvoldoende licht gaan de plantjes al snel rekken en worden lang en slap. Daarom gebruik ik de Parus LED kweeklamp. Het lijkt erop, dat mijn verspeende plantjes redelijk compact blijven.
Straks heb ik allerlei snoepgoed om uit te delen: plantjes om gaten mee te vullen, planten om van te plukken, plantjes voor eindeloze bloei of verrassende accenten. Dan moeten die jonge plantjes natuurlijk niet door slakken worden opgegeten of verdrogen…

Veel leuke soorten kun je ter plekke zaaien. Als je in een cirkel zaait rondom een naambordje kun je de kiemplanten gemakkelijker herkennen.

Gelukkig zijn er ook kwekerijen die dat zaaien en verspenen van de leukste soorten hebben overgenomen. Niet het saaie perkgoed, maar een selectie van speelse éénjarigen, stekken van niet winterharde planten zoals Fuchsia, Salvia, Petunia, Pelargonium en Calceolaria. Zij bieden planten aan die al goed doorworteld zijn. Het aanbod is helaas niet allemaal biologisch.
Ik zie een mooi sortiment bij Kwekerij Schippers, Tuingoed Foltz en De Werkplaats.

Vier de zomer door éénjarigen in te zetten. In een nieuwe tuin geeft het meteen al een feestelijk gevoel. De jonge vaste planten hebben vaak meer tijd nodig om uit te groeien.
Wanneer in een oudere beplanting gaten vallen kunnen éénjarigen dat gat vullen. Maak de grond los, verbeter de grond en zorg voor voldoende licht van bovenaf.

Een bloeiende zomer gewenst.
Succes!
Marjolein van den Bosch