De keuze van

Boerenerf in singellandschap

Boerenerf in singellandschap

In het landelijk gebied van Groningen staan prachtige boerderijen. Het groene boerenerf is belangrijk in het landschap, met forse bomen en struiken, stoere beplanting dat een stootje kan hebben als het hard waait of guur weer is.

Boerenerven zijn historische plekken, ze hebben verbinding met het landschap en van oudsher wordt er gewoond en gewerkt. Die combinatie maakt het voor mij als erfontwerper interessant. Wat is de inrichting van het erf, zijn er oude elementen, wat is de onderhoudstoestand en is het een agrarisch of particulier erf. Bij elk erf is het anders en toch is er ook veel hetzelfde.

Bij een boerderij hoort dus erfbeplanting en bomen zijn daarbij het belangrijkst. Ze staan in de windsingel, de boomgaard, solitair bij het huis en soms langs de toegangsweg. Bomen kleden de boerderij aan en een deel komt boven de schuur uit. Verder zijn er de struiken, forse struiken in de singel, sierstruiken bij het huis en bessenstruiken in de moes-fruittuin. Op elk boerenerf is er wel ruimte voor het aanplanten van bomen en struiken. Vaak worden er wel bomen geveld vanwege stormschade, of als ze ziek zijn, maar jammer genoeg wordt er veel te weinig nieuw aangeplant. Bij agrariërs denk ik mee waar beplanting kan komen, passend bij de bedrijfsvoering. Particulieren hebben vaak heel veel plannen, maar weten niet altijd waar te beginnen met zo’n lap grond.

Bij een boerenerf is het ontwerp vooral een aanpassing, aanvulling van de bestaande situatie, bijna nooit is het een heel nieuw ontwerp en gaat alles op de kop. Ik heb tot nu toe bij twee boerderijen een geheel nieuw erfontwerp gemaakt, beide boerderijen werden nieuw gebouwd op een nieuwe locatie.

De inrichting van het erf was van vroeger uit functioneel, het voorerf gericht op wonen (de vrouw) en het achtererf op het werk (de man). Deze verdeling past niet meer bij onze moderne geëmancipeerde tijd (of toch nog wel?), maar het inrichten van het erf kan nog steeds gebaseerd zijn op verschillende functies. Een deel voor parkeren, opslagruimte, dierenweide, boomgaard, moestuin, siertuin, terrassen, een weiland omvormen tot natuurgebiedje., een vogelbosje, een wintervoedselakker en natuurlijk een rommelhoekje. Zo wordt het overzichtelijk en kan elke plek zijn eigen karakter krijgen en mate van onderhoud.

Boomgaard op boerenerf

Boomgaard op boerenerf

Rondom het erf worden streekeigen bomen en struiken gebruikt, deze passen in het omliggende landschap en kunnen tegen de (zee)wind. Streekeigen beplanting gaat ook samen op met de natuur in de omgeving. Ook de boomgaard bestaat uit streekeigen rassen die het goed doen op die plek, elk gebied heeft zijn eigen appel- en perenrassen.

Tot slot mijn favoriete erfbeplanting; de Linde, de Sedeling en Meidoorn. De Linde omdat het een mooie boom is, goed voor de bijen, soort en cultivar hangt af van de plek, maar er is zoveel keuze dat een Linde op elk erf past. De Sedeling appelboom met zijn forse kroon en appels, prachtige boom als er ruimte is. En natuurlijk de Meidoorn, deze eenvoudige struik heeft veel waarde voor vogels en het zijn gewoon mooie struiken, vooral als ze wat ouder zijn.

Stieneke van der Wal (tekst en foto’s)
Het Noordererf