Boekrecensie

Er stond een vrouw in de tuin

Met dit boek neemt Anne Mieke Backer de lezers mee door de geschiedenis van de tuin en tuinarchitectuur. Het boek is geschreven met de vrouw als gids, van vrouwen die het land bewerken in de oudheid tot de vrouwen die in de 20e eeuw in stadstuintjes moestuinen aanleggen en onderhouden.

De auteur geeft de lezer aan de hand van interviews, gedegen literatuuronderzoek en vele schilderijen en andere afbeeldingen niet alleen een overzicht van de tuingeschiedenis maar ook van het leven van vrouwen in de loop van de tijd. Ze schrijft met veel aandacht voor details maar in een makkelijke leesbare stijl. De vele mooie illustraties geven je de nodige afwisseling tijdens het lezen.

Er was een grote kloof tussen de boerenvrouwen die uit noodzaak groenten verbouwden en tuinen hielden rond de boerderijen en de adellijke dames die zich bezig hielden met tuinen. Deze dames waren in de middeleeuwen veroordeeld tot een wandelingetje door een loofgang van beuken of een zitplekje in de besloten tuin, de zg. Hortus conclusus als enige plekje om even buiten te vertoeven. Allengs werd de vrijheid van de vrouw groter en konden prinsessen als Amalia van Solms hun tuinen aanleggen en beheren. Het verraste me dat zoveel prinsessen en regentessen invloed hebben gehad op de aanleg van tuinen rond de paleizen en buitenhuizen. In de loop van de 17e en 18e eeuw werd de buitenruimte ook de plek voor burgervrouwen en met de ontwikkeling van de meer natuurlijke parken in de Engelse landschapsstijl van de 19e eeuw werd de buitenruimte zelfs een plek voor verliefde stelletjes, maar ook prostituees konden in de beschutte bosschages hun werk doen. De bij Wilde Weelders zo populaire stapelmuurtjes werden al in het begin van de 20e eeuw door Gertrude Jekyl in haar tuinen als wall gardens gebouwd.

De auteur besluit haar boek met het hoofdstuk ‘Zien wortelen doet wortelen’. Daarin geeft ze aan dat er een verbinding is tussen de vrouwen uit de eerste landbouwculturen die 5000 jaar geleden arriveerden in de lage landen en de vele mensen die ook nu nog vluchten en zich vestigen in Nederland. Deze laatsten bouwen een nieuw bestaan op en vinden hopelijk de ruimte om tuinen te maken en groentes te verbouwen. Marie de Brimeu, een van de adellijke dames uit de 16e eeuw verzuchtte al: ’Godzijdank lijkt de oorlog niet het plezier dat het tuinieren verschaft te kunnen verjagen’. Een fijn boek voor de winteravonden.

Titel: Er stond een vrouw in de tuin Auteur: Anne Mieke Backer Uitgeverij: de HEF publishers Rotterdam ISBN: 987-90-6906-048-4 Prijs: €27,90

Gerdien Griffioen Tuinadvies en Ontwerp