Laatst wandelde ik in een fraai herfstbos. Opeens hoorde ik allemaal gezoem. Omhoog kijkend had ik al snel door wie de veroorzaker was: bloeiende klimop!
Klimop (Hedera helix) is een plant die enorm veel levende have kan herbergen. Meest opvallend is dat in de herfst. Als een van de laatste bloeiende planten is het een magneet voor bijen, wespen, vliegen en late dagvlinders. Tussen de warrige takken vinden allerlei insecten, ook citroenvlinders in de winter een goede schuilplek. Vogels van winterkoning tot goudvink maken er hun nest in. Ook een uil kan zich overdag goed tussen de takken verstoppen. De klimopbij is een zeldzame wilde bij die afhankelijk is van bloeiende klimop als voedsel voor haar broed. Het is een zuidelijke soort die tot nu toe vrij zeldzaam is in Zuid-Nederland. Klimop is ook een van de waardplanten voor het boomblauwtje. In de late winter rijpen de zwarte bessen. Dat is een welkom maaltje voor merels en duiven.
Ondanks de grote waarde voor de biodiversiteit heeft klimop niet bij iedereen een goede naam. De hechtworteltjes waarmee hij zich vasthoudt worden gevreesd. Als er scheuren in de muur zitten kunnen de takken daarin kruipen. Op een houten kozijn kunnen de hechtworteltjes lelijke plekken achter laten die er moeilijk afgaan. Op een stevige muur kan klimop geen kwaad. Doordat klimop groenblijvend is, werkt het zelfs als isolatie. Klimop kun je prima wegknippen bij de kozijnen en op andere niet gewenste plaatsen.
Voor een gezonde, volwassen boom is klimop niet schadelijk. Als je naar klimop in volwassen bomen kijkt, dan zie je dat het gewicht dicht tegen de stam zit. Klimop groeit nooit in de dunne takken, maar blijft als de mouwen van een trui om de dikste takken zitten. Een boom kan juist ook voordeel hebben. Beuken zijn gevoelig voor zonnebrand als omringende bomen omgezaagd worden. Een jasje van klimop is dan een prima bescherming.
Klimop heeft een bijzondere groeiwijze. Als de plant ouder wordt dan verandert het blad van vorm. Bovenin verandert het handvormige blad naar ruitvormig en de plant gaat bloeien. Let er maar eens op, de bloeistengels hebben altijd ruitvormige bladeren. Die bloeistengels hebben nog een bijzonderheid. Als je ze stekt dan klimmen ze niet meer maar blijven in struikvorm groeien en bloeien. Deze vorm staat bekend als Hedera helix ‘Arborescens’.
Klimop is een makkelijke groeier, in gewone tuingrond doet ie het prima. Hij wordt dan ook vaak gebruikt om hekken van betongaas te laten begroeien. Af en toe bijknippen en je hebt snel een dichte afscheiding. Snoei daarbij niet steeds de bovenzijde , maar laat deze in bloei komen, insecten zijn er gelukkig mee!
Je kunt ook proberen om klimopbremraap bij de wortels te zaaien. Deze parasiet heeft zelf geen bladgroen en maakt dus ook geen eigen voedsel. Daarvoor is hij afhankelijk van z’n gastheer, klimop. Na het zaaien moeten de worteltjes eerst ondergronds verbinding maken met de klimopwortel om zich verder te kunnen ontwikkelen. Na een paar jaar heb je dan kans dat opeens de bloemstengels van deze fraaie parasiet tevoorschijn komen. In het wild best zeldzaam, maar in tuinen komen ze regelmatig voor. Klimop is een sterke plant, van klimopbremraap ondervindt hij weinig hinder.
Tekst: Machteld Klees, Bureau Zonneklaar