Zevenblad overwonnen!

De zevenbladtuin in Wilde Weelde Wereld – Appeltern.

Wie maakt er in hemelsnaam een zevenbladtuin? Hét onkruid waarvan wordt gezegd dat je beter kunt verhuizen als het in je tuin zit. Maar hé, Wilde Weelders hadden de tijdgeest mee (in 2013), dus waarom niet.

De kernwoorden inheems, eetbaar en biodiversiteit zijn er namelijk mee verbonden. Het idee was geboren om van één van de thematuintjes in de vers ontworpen Wilde Weelde Wereld een zevenbladtuin te maken.

HANEPOOT
Het ontwerp is bewust simpel en strak gehouden maar wel in vormen passend bij het masterplan. De reguliere tuinmensen van Appeltern waren absoluut niet enthousiast over de introductie van zevenblad in hun tuinenpark! Daarom werd een opgehoogde border met stalen randen gecreëerd.

De border is aangelegd met bekende, herkenbare tuinplanten, plus zevenblad. Het doel was tweeledig: ten eerste onderzoeken hoe zevenblad en tuinplanten zich tot elkaar verhouden; hoe verloopt de ontwikkeling als je níet driftig gaat bestrijden. Ten tweede wilden we het gesprek aangaan met bezoekers en uitleggen wat je kunt doen met onkruid. Hoe kun je anders naar onkruid kijken en ermee omgaan.

De gebruikte planten zijn Epimedium, Hosta, Miscanthus, Persicaria, Campanula, Helenium, Brunnera, Nepeta en Rudbeckia (dat al meteen werd opgegeten door konijnen). We hadden verwacht dat Hosta en Epimedium met hun stevige wortelpakketten, goed bestand zouden zijn tegen het zevenbladgeweld. Dat viel wat tegen. Verrassend voor mij was dat Campanula lactiflora ‘Loddon Anna’, een plant die op mij wat teer overkomt, het uitstekend deed in de combinatie. Ook Helleborus gaat goed samen. Persicaria en Miscanthus deden het zoals verwacht makkelijk en prima. Hogere sterke beplanting in deze combinatie gaat prima.

De planten die wat terugliepen hadden denk ik niet persé last van het zevenblad, maar meer van andere omstandigheden. Het tweede doel, in gesprek gaan, is zeker gelukt. Veel bezoekers liepen geschokt door maar mensen met wie ik sprak, heb ik veel kunnen laten zien. Zo zag je duidelijk dat op de bloeiende Nepeta, honingbijtjes nectar kwamen halen en dat op het bloeiende zevenblad ernaast, verschillende zweefvliegen, wantsen en andere (voor mij onbekende) insecten afkwamen. In tuinen waar zevenblad rijkelijk aanwezig is, kun je het omarmen als bodembedekker en de rest van de beplanting erop aanpassen. In plaats van een leven lang er tegen vechten. Een grappig effect was dat vrouwen meestal snel doorliepen, zo van, “oh nee, zevenblad, afgrijselijk, hoef ik niets over te horen”. De mannen die erachteraan kwamen, waren meestal wel geïnteresseerd in de mogelijkheden.

TUINMANSVERDRIET
Waarom is zevenblad zo gevreesd? Het zaait zich niet heel erg uit. Het zaad is groot en zwaar. Het vliegt dus niet de wereld door zoals een paardenbloemzaadje. Het zaad valt direct naast de plant, daar vind je kleine plantjes. Dat was goed te zien in de Wilde Weelde Wereld. Langs de rand van de border zag je babyplantjes in het gravelpad opkomen. Makkelijk weg te halen trouwens. In tuinen zie je dat niet vaak, want als je geen zevenblad wil in de tuin, dan haal je zoveel mogelijk planten weg. En zie je het ook niet bloeien. Jammer, want volgens mij houdt iedereen van mooie witte schermbloemen.

De wortelgroei is sterk en zorgt voor de slechte naam van zevenblad. Net als bij kweekgras groeit een klein stukje wortel snel weer uit. Vaak is bestrijding niet effectief omdat het niet goed gebeurt. Het zorgt zelfs voor meer groei. Als wortels tussen de bestrating zitten is bestrijden ook niet te doen. Toch is zevenbladwortel goed te verwijderen. Gebruik een spitvork of handcultivator en volg de wortel – zonder deze kapot te trekken – tot het einde. Weg zevenblad. Lukt dat niet, blijf dan het loof wegplukken. Dit doe je het beste door ook weer de grond in te gaan. Daar zit een soort knoop van waaruit de bladeren omhoog komen. Als je die knoop meetrekt duurt het veel langer voordat de wortel weer uitloopt. En ja, door blad te blijven wegtrekken put je de plant zeker uit.

Een belangrijke tip is wel dat juist door ons gewroet in de tuin en het constant loswerken van de bodem, het pionierend karakter van het zevenblad wordt gestimuleerd. Laat de grond met rust, de wortels van het zevenblad zijn lui, en blijven waar ze zijn. Het is grappig om te zien hoe automatisch het spiergeheugen in je handen werkt. Bij het onderhoud de eerste twee jaar na de aanplant van de zevenbladborder, de borderplanten waren nog klein, bleek heel duidelijk dat het schoonmaken van een border automatisch gaat. Het herkennen van planten die mogen blijven en welke planten weg moeten. En dat je in het begin bij elk zevenbladplantje bewust moet denken, “oh nee, wacht, deze mag blijven!”

Het doel om te onderzoeken hoe de ontwikkeling van zevenblad en andere planten zich verhoudt is lastiger. Daar spelen meerdere factoren mee. De zware kleigrond op Appeltern, de ligging van de border in de volle zon, de droge zomers. Hier durf ik dan ook geen eenduidige conclusies over te trekken. Vooral ook omdat er zich op dit moment een mysterie heeft voorgedaan: het zevenblad lijkt spontaan verdwenen. En niemand die weet hoe of waarom!

Wordt vervolgd?

Tekst en foto’s: Connie Ettema van Connie Landscaping