Boekrecensie

Paradijs in de polder

Arita Baaijens verkent met haar boek Paradijs in de polder het landschap in Nederland. Ze doet een doordachte en invoelende poging om je eigen omgeving terug te brengen naar jouw zintuiglijke beleving.

Het idee voor dit ’werkboek’ vol speelse oefeningen ontstond toen Arita, eenmaal terug in Nederland na jarenlange ontdekkingsreizen door de wereld, zich afvroeg wat ons, in dit kikkerland vol bebouwing, bindt aan onze leefplek.

Als je in Egypte rondreist met kamelen dan is de intense beleving van het landschap onvermijdelijk en word je als vanzelf meegezogen in de natuur. Alleen al door de harde omstandigheden van droogte, zandstormen en het zoeken naar de juiste weg. Maar hoe ervaar je dat in het stadspark, op de dijk langs je huis of in je eigen straat?
Arita geeft tientallen oefeningen mee die je zintuigen prikkelen. Een van de oefeningen is bijvoorbeeld ‘Oren als schoteltjes’. We stonden in Artis en luisterden op verschillende plekken naar de geluiden om ons heen. Na de harde tramgeluiden, de geluiden van auto’s en langslopende sprekende mensen hoor je na een poosje het gesnater van een eend, het fluiten van een vogel en zelfs het wegwaaien van bladeren. Je wordt er zo rustig van en ik verwonderde me over die kleine geluiden midden in de stad. Ik loop nooit meer zomaar langs Artis maar zal me deze beleving blijvend herinneren”.

Ook de oefeningen over het maken van zogenaamde deep maps zijn echt de moeite waard. Maak eens een nieuwe kaart van een gebied, je tuin bijvoorbeeld. Baseer je daarbij niet op de bestrating of de lijnen maar loop rond, ervaar wat een plek met je doet, qua warmte, schaduw, de hoogte van de boom naast je of de haag om je tuin en teken op verschillende plekken wat de ruimte met je doet. Zo krijg je een deep map van je tuin.
Ook op wijkniveau kun je met buurtbewoners een deep map maken. Zo krijg je een beeld van wat mensen beleven in de ruimte en belangrijk vinden. De deep map vormt een inspiratiebron als je met bewoners een buurtuin gaat ontwerpen.

Arita heeft in oktober een wandeling gemaakt langs verschillende plekken in Amsterdam die voor mensen een speciale betekenis hebben. Op de site van Paradijs in de polder zie je welke plekken Arita heeft bezocht en welke verhalen ze heeft opgeschreven van mensen die hun omgeving beleven en verbonden zijn met de stadsnatuur.

Paradijs in de polder is een heerlijk werkboek. Het zit vol leesplezier over de verhalen van Arita in de woestijn en haar zoektocht naar het paradijs, Shambhala, in Siberië.

Gerdien Griffioen
Gerdien Griffioen Tuinadvies en Ontwerp