Indicatorplanten

Klaproos. Foto: Tuin van de buren

Klaproos. Foto: Tuin van de buren

Signaalfunctie pioniersplanten

De eerste planten die een braakliggend terrein veroveren zijn pioniersplanten. Het zijn voornamelijk eenjarige en een aantal tweejarige planten. De klaproos en de korenbloem zijn de bekendste eenjarige pioniers. Er zijn natuurlijk veel meer pioniersplanten, niet zo geliefd als de klaproos en de korenbloem, die vaak het stempel onkruid opgedrukt krijgen. Hoewel niet geliefd geven ze wel belangrijke informatie over de grondsoort en de conditie ervan. Ze signaleren en worden daarom ook wel signaalplant of indicatorplant genoemd.

Zevenblad

Planten hebben voedingsstoffen nodig om te kunnen groeien. Wanneer er voedingsstoffen in de grond ontbreken zie je er plantsoorten groeien die de ontbrekende voedingsstoffen niet of weinig nodig hebben.

Een paar voorbeelden:
– Een huis met een tuin op de zandgrond, aan de bosrand waar het zevenblad gestaag oprukt. De rest van de tuin, gelegen in de zon, bestaat uit redelijk arme zandgrond.De bosrand is schaduwrijk waardoor het er vochtiger is. Door vijftig jaar bladval is de grond voedselrijk geworden. Zevenblad houdt van een voedselrijke bodem en groeit hier dus veelvuldig. Handig om te weten als je ook andere planten in je schaduwborder wilt hebben.

– Sommige pioniersplanten zijn ook grondverbeteraars. Een grasveld vol klavers betekent dat de grond arm is aan stikstof. Rode klaver is lid van de Vlinderbloemenfamilie en beschikt over wortelknolletjes waarin luchtstikstof wordt gebonden door de Rhizobium-bacterië. En verrijkt hiermee de stikstofarme bodem.

Smeerwortel. Foto: Tuin van de buren

Smeerwortel. Foto: Tuin van de buren

Smeerwortel

– Brandnetel en smeerwortel wijzen op een vaste bodem met een matige structuur. Smeerwortel (Symphytum officinale), een goede bijenplant, is een inheemse vaste plant die het liefst in een iets vochtige bodem groeit. Smeerwortel bevat veel stikstof en kalium. Mede door zijn lange wortels is de plant in staat om de structuur van de grond te verbeteren. Smeerwortel groeit snel en kan meerdere malen per jaar geoogst worden. Op de composthoop versnelt smeerwortel het composteringsproces en maakt het de compost rijker. Het afgesneden blad gebruik je als mulch. Het breekt snel af en de voedingstoffen komen beschikbaar voor de andere planten.


– Het door vele mensen zo gehate heermoes duidt op een slecht waterdoorlatende bodem.

Het is niet zo dat één enkele plant of boom je alles over de grondsoort of de conditie van je tuingrond kan vertellen. Maar er zijn een aantal soorten die overduidelijk ergens een signaal van zijn. Noem het onkruid. Ze staan misschien niet op de door jou gewenste plek maar je kunt wel een hoop van ze leren.

Bronnen: www.floravannederland.nl, http://blog.natuurlijkemoestuin.be
en ‘Een kleine eetbare tuin met vaste planten’ van Madelon Oostwoud.

Moniek de Bakker (Tuin van de buren)